Slavische Films – seizoen 2022-2023

Bulgarije, 2000 & 2011 – Adela Peeva

Born from the Ashes (2000) en I Dream of Mummers (2011) zijn twee documentaires van de prominente Bulgaarse regisseur Adela Peeva. In heel Europa geniet ze bekendheid om haar bekroonde documentaire Whose Is This Song? (Чия е тази песен?, 2003).

Born from the Ashes is een documentaire film over één welbepaalde Romagemeenschap die in de dorpen in de buurt van het Bulgaarse bergstadje Tvurditsa wonen. De documentaire zoomt in op de moeilijkheden die de mensen in deze gemeenschap moeten overwinnen en de offers die ze brengen terwijl ze enerzijds proberen hun identiteit te behouden en anderzijds pogen zich te schikken naar de voorwaarden van de huidige maatschappij. In Bulgarije leven er 800.000 Roma, of 10 procent de totale bevolking van het land. In hun gesloten gemeenschappen, vaak zelfs getto’s, leven zij vaak in armoede, met een hoge graad van kindersterfte en alcoholisme. Het aantal Roma in de Bulgaarse gevangenissen ligt bijzonder hoog. De film werd bekroond op het Italiaanse Trento Film Festival.

I Dream of Mummers is een documentaire over vriendschap en tradities. Detsjo en oom Ivan, twee oude mannen, wonen in het kleine dorpje Soesjitsa in het zuiden van Bulgarije. Ze zijn al zo lang als ze zich kunnen herinneren vrienden en verkleden zich al meer dan 50 jaar lang in de late zomer als ‘koekeri’ om deel te nemen aan de traditionele ‘koekeri’-dans op het dorpsplein. In het dorp van Detsjo en oom Ivan heeft deze Bulgaarse traditie haar authenticiteit bijna volledig behouden en is ze nog steeds te zien zoals ze eeuwen geleden al werd uitgevoerd. De documentaire heeft veel internationale prijzen gewonnen, waaronder de Audience Film Prize op het Twelfth Royal Anthropological Institute International Festival of Ethnographic Film (Londen, 2011) en de Award for Best Film on Intangible Heritage op het Twintigste internationaal festival van de etnologische film (Belgrado, 2011).

Slovenië / Kroatië, 2016 - Žiga Virc

Deze docufictie, het debuut van regisseur Žiga Virc, onderzoekt de mythe van een geheime miljardendeal tussen de VS en Joegoslavië. De VS zouden in de vroege jaren 1960 het clandestiene ruimteprogramma van Tito overgekocht hebben. Virc maakt gebruik van archiefmateriaal om de kijker mee te nemen naar de tijd van de Koude Oorlog, de space race en de maanlanding. Hij verbindt feit en fictie op een intrigerende manier en brengt de kijker op het verkeerde been: is wat je ziet echt of niet?

Kroatië, 2018 – Nebojša Slijepčević

Tijdens de Joegoslavische oorlogen wordt in Zagreb een Servisch tienermeisje vermoord. Een kwarteeuw later kiest een Kroatische theaterregisseur ervoor een toneelstuk over deze etnische moord te maken. De repetities maken bijzonder veel los bij iedereen die meewerkt en in het bijzonder bij de twaalfjarige Nina: zij vertelt dat ze in huilen uitbarstte toen ze ontdekte dat ze niet van Kroatische, maar Servische afkomst is (een "srbenka"). De wreedheden van de Joegoslavische oorlogen vonden al meer dan twintig jaar geleden plaats, maar blijven het leven mee bepalen, zelfs dat van jonge kinderen die zelf niets met de wrede oorlogen te maken hadden en hebben. Ze worden zich al heel vroeg bewust van hun etniciteit en proberen hun afkomst te verbergen. Deze confronterende documentaire won de prijs voor Beste documentaire op de filmfestivals van Sarajevo (2017) en Cannes (2018) .

België/Bulgarije, 2022 - Peter Triest

A Parked Life is het intiem portret van Petar Doychev, één van de honderdduizenden Oost-Europese vrachtwagenchauffeurs die 48 weken per jaar het Europese vasteland doorkruisen. Terwijl Petar de monotone ritten, de vele uren wachten en de bijna constante onvriendelijke behandeling ondergaat, loopt thuis zijn relatie fout en blijft zijn kind een vreemde voor hem. Gaandeweg verandert de film van toon en stijl en wordt de kijker dieper ondergedompeld in de emotionele consequenties van dit leven voor de chauffeur. De vele kilometers die Petar aflegt worden een metafoor voor een innerlijke reis, een pelgrimstocht: Waarom doet hij dit? Hoe staat hij tegenover zijn levensdromen?

In 2016 won schrijver en regisseur Peter Triest de IDFA-Mediafondsprijs met een filmscript over de vele Oost-Europese vrachtwagenchauffeurs op onze snelwegen. A Parked Life won bij de première FIPADOC 2022 de European Stories Award.

Oekraïne, 2020 - Iryna Tsilyk

Alleenstaande moeder Anna en haar vier kinderen wonen na 2014 aan het oorlogsfront van Donbas in Oekraïne. Buiten heerst er chaos en regent het bommen, maar binnen maakt het gezin van hun huis een veilige haven vol leven en licht. De gezinsleden zijn alle vijf gepassioneerd door cinema, wat hen ertoe aanzet om een film te maken over hun leven tijdens de oorlog. Het creatieve proces roept de vraag op hoe groot de magische invloed van film kan zijn in tijden van rampspoed. En hoe zet je de gruwel van de oorlog om in een fictief verhaal?

Voor Anna en haar kinderen is het verwerken van hun trauma in een kunstwerk de ultieme manier om mens te blijven.

De documentaire viel meermaals in de prijzen, onder andere op Sundance Film Festival (VS), Millenium Docs Against Gravity Film Festival (Polen), International Human Rights Documentary Film Festival (Oekraïne) en Artdocfest (Letland).

Nederland, Rusland 2021 - Aliona van der Horst

Deze documentaire vertelt het ongelooflijke verhaal van een Sovjetsoldaat van Tataarse afkomst die in de Tweede Wereldoorlog gevangen werd genomen door de Nazi’s. Zijn dochter Sana probeert, via zijn dagboeken en verschillende persoonlijke en openbare archieven en registers, het spoor van haar zwijgende vader terug te volgen, om te begrijpen wat hem maakte tot de man die zij als kind kende.

Terwijl ze Sana op haar zoektocht vergezelt, spit regisseur Aliona van der Horst ook filmarchieven uit om sporen te vinden van de miljoenen Sovjetsoldaten die in de vuurlinie lagen van oorlogvoerende dictators; zij die erbij waren maar voor het gemak uit het verhaal over de mondiale oorlog werden weggelaten.

Door met gemengde technieken als double-pass, inzoomen en inkleuren zich het archiefmateriaal opnieuw toe te eigenen, zoekt de filmmaker de ziel van het beeld – de kleine, subtiele overblijfselen van een omvangrijke, maar terloops uitgewiste menselijke tragedie. Voorzichtig maar vastberaden ontvouwt zich deze geschiedenis in een film die zestig jaar stilte doorbreekt.