prof. Leonid Kulikov (Gent-Louvain-la-Neuve)
This talk will focus on a half-forgotten episode from the history of Soviet linguistics. In 1950, at the end of the discussion about Marxism in linguistics, Stalin made the puzzling claim that the Russian national language is based on the so-called ‘Kursko-Orlovskij’ dialect. Outlining the historical context of these years (the end of the dominance of Marr’s New Theory of Language, or “Japhetidology”), the lecture will try to uncover possible origins of this statement.
Brigitte Le Normand (Assistant Professor, Universiteit Maastricht)
Among Eastern Europe’s postwar socialist states, Yugoslavia was unique in allowing its citizens to seek work abroad in Western Europe’s liberal democracies. Brigitte Le Normand will present her book, which charts the evolution of the relationship between Yugoslavia and its labour migrants who left to work in Western Europe in the 1960s and 1970s. It examines how migrants were perceived by policy-makers and social scientists and how they were portrayed in popular culture, including radio, newspapers, and cinema.
Created to nurture ties with migrants and their children, state cultural, educational, and informational programs were a way of continuing to govern across international borders. These programs relied heavily on the promotion of the idea of homeland. Le Normand examines the many ways in which migrants responded to these efforts and how they perceived their own relationship to the homeland, based on their migration experiences. Citizens without Borders shows how, in their efforts to win over migrant workers, the different levels of government – federal, republic, and local – promoted sometimes widely divergent notions of belonging, grounded in different concepts of “home.”
Petar Strunje (doctoral fellow, Università IUAV di Venezia/University of Zagreb)
Shortly after the 4th Ottoman–Venetian War (1570–1573), the changing political and economic circumstances led the Venetian Republic to institute a specialized system of trade with the Ottoman Empire following bilateral negotiations. This was backed with a series of infrastructural investments such as road and port building and the construction of customs offices, lazarettos (quarantine facilities) and the fondachi – warehouses, trade houses (bourse) and housing facilities all in one. All Muslims arriving on Venetian territories were constrained to stay in a fondaco. While being places of financial and social control, these buildings were also equipped with religious spaces, sanitary facilities, furniture and internal organization according to the Turkish custom. We will take a look at these specific solutions in the Venetian building tradition, reconstructing the debate and the translation process that led to their formation while highlighting the actors who were responsible for mediation between the commissioners (the Venetian Republic) and the users (Muslim traders) in this Mediterranean game of exchange.
Francis Maes, UGent
Is Rusland een natie of een imperium? De vraagt doorkruist elke analyse van het nationale zelfbeeld van Rusland en is niet eenduidig te beantwoorden. De spanning tussen de beide vormen van zelfdefinitie plaatst Rusland enigszins apart in het proces van de vorming van de Europese nationale staten.
Ook voor de ontwikkeling van de muziek heeft de vraag zijn belang. Het nationalisme in de negentiende-eeuwse muziek werd gestuurd door het politieke proces van de vorming van de Europese nationale staten. In dat proces waren twee tegengestelde dynamieken van kracht. Aan de ene kant was er het streven naar politieke unificatie. Volkeren of taalgroepen die voordien geen staatkundige eenheid hadden gekend streefden naar een overkoepelende nationale staat, gebaseerd op het principe van een gemeenschappelijke taal en cultuur. Dit proces was werkzaam in de Duitse eenmaking en in het Italiaanse Risorgimento. Aan de andere kant leidde nationalisme tot een proces van desintegratie. De traditionele veelvolkerenstaten – het Ottomaanse en Habsburgse – vielen uit elkaar onder druk van de nationale verzuchtingen van de deelvolkeren. Beide processen hadden hun invloed op de geschiedenis van de muziek.
Voor Rusland was de situatie complexer. Het moderne nationalisme in Europese zin bestond er naast de dynamiek van het multi-etnische imperium. Voor de studie van de muziek betekent dit dat de beide processen en doelstellingen elkaar doorkruisten. In de moderne historiografie van de Russische muziek groeit de aandacht voor de definitie van beide dynamieken, die op een heel eigen wijze uitmondden in de Stalinistische muzikale politiek. Onder de slogan “nationaal in vorm, socialistisch in inhoud” legde Stalin het Russische muzikale nationalisme van de negentiende eeuw op als norm voor de nationale culturen van het multi-etnische Sovjetrijk. De paradoxale overlapping tussen nationalisme en imperialisme was een cruciale factor in de muziekpolitiek van de Sovjet-Unie.
De lezing is gratis, maar inschrijven is wel verplicht.
Helen Saelman (UGent)
Vorige week was Helen Saelman in haar capaciteit als waarnemer voor de FOD Buitenlandse zaken aanwezig bij de parlementsverkiezingen in Belaroes. In deze presentatie geeft ze meer inzicht in haar werkzaamheden, haar ervaringen en het verloop van de missie.
Nederlands versus Zuid-Slavisch: De Utrechtse MoedINT2-apps voor NT2-leerders uit ex-Joegoslavië en Bulgarije (én hun leraren)
De masterstudenten Bosnisch/Kroatisch/Servisch, Bulgaars en Sloveens en hun taallectoren hebben de handen ineengeslagen om vanuit de UGent de website www.moedint2.nl (Universiteit Utrecht) uit te breiden met info over de Zuid-Slavische talen. Dit initiatief is bedoeld als hulpmiddel voor leraren Nederlands (als ‘tweede’ taal, ‘NT2’), die vaak vragende partij zijn voor een beter zicht op de verschillen tussen het Nederlands en de moedertalen van hun cursisten.
De studenten hebben zich voor elk van die talen aan een contrastieve analyse gewaagd met het Nederlands, wat een hoop boeiende verschillen, maar ook gelijkenissen heeft opgeleverd. In hun presentatie hoor je wat er in die talen curieus, moeilijk, makkelijk, (on)logisch is, in vergelijking met het Nederlands.Tegelijk ontdek je ook onderlinge verschillen tussen de drie Zuid-Slavische talen.
Iedereen is van harte welkom!
Interview door Marc Boone
In september bracht Raymond Detrez zijn boek ‘De Balkan. Een geschiedenis’ uit. Tijdens een interview door Marc Boone zal Raymond Detrez ons meenemen doorheen de geschiedenis van Zuidoost-Europa en het ontstaan van zijn boek. Napraten over dit gesprek tussen deze twee coryfeeën van de Blandijn kan tijdens de receptie na de voorstelling.
De Balkan. Een geschiedenis biedt een overzicht van de bewogen geschiedenis van Zuidoost-Europa, van de verovering van het schiereiland door de Osmaanse Turken in de veertiende eeuw tot de Euro-Atlantische integratie vandaag. De nadruk ligt op de negentiende en twintigste eeuw, waarin de grenzen tussen de hedendaagse Balkanstaten moeizaam vorm kregen en de samenlevingen er zich moderniseerden.
Dit boek gaat in op een aantal aspecten die doorgaans minder aandacht krijgen: de Osmaanse aanpak van religieuze diversiteit, de culturele en ideologische ontwikkelingen onder de orthodoxe christenen, de verlichting, vormen van civiel nationalisme, de ‘koninklijke dictaturen’ tijdens het interbellum, de desintegratie van Joegoslavië en de vele Westerse oordelen en vooroordelen over de Balkan. De Balkan. Een geschiedenis is de vrucht van dertig jaar onderwijs, eigen historisch onderzoek en persoonlijke betrokkenheid bij het wel en wee van de Balkanvolken.
Uitgesteld
Cerise lecture by Bert De Craene (VRT)
Luitenant-kolonel van de KGB Vladimir Poetin zat in zijn kantoortje in Dresden toen de Muur in het nabije Berlijn viel. Poetin was verbitterd maar het ergste moest nog komen: de implosie van zijn eigen land, de USSR. Poetin besloot, als het aan hem lag, een eind te maken aan deze vernedering en het Nieuwe Rusland weer internationaal respectabel te maken door wraak te nemen op de geschiedenis en aan te knopen bij het ooit vermaledijde tsarisme.
Bert De Craene was een kwarteeuw journalist bij de VRT-radionieuwsdienst en het magazine Aktueel. Hij werkte ook voor Klara waar hij documentaires maakte over internationale politiek. Sinds halverwege de jaren 80 volgde hij de turbulente gebeurtenissen in Midden- en Oosteuropa en de voormalige Sovjet-Unie. In 1989 maakte hij van dichtbij het uiteenvallen van het Oostblok mee met als hoogtepunt het neerkomen van de Muur in Berlijn op 9 november. Daarna volgde hij van nabij de implosie van de Sovjet-Unie, onder andere in de Baltische sovjetrepublieken, waar de burgers het eerst in opstand kwamen tegen het Kremlin. Na het uiteenvallen van de USSR versloeg hij van dichtbij de burgeroorlogen in Joegoslavië, die ook leidden tot het uiteenvallen van Tito’s droom.
Bert De Craene schreef boeken over migranten, de ontwikkelingen in Oost-Europa na het afscheid van het communisme, het nieuwe Rusland en paus Johannes Paulus II.
Cancelled!
Samuel Greene (King’s College London)
Samuel Greene is reader in Russian politics and Director of the Russia Institute at King’s College London. His research focuses on the relationships between citizens and the state in Russia, and in societies experiencing social, economic and political transformation more broadly. His first book, Moscow in Movement: Power and Opposition in Putin’s Russia, was published by Stanford University Press in 2014. More recently, he is co-author with Graeme Robertson of Putin v the People: The Perilous Politics of a Divided Russia, published by Yale University Press in 2019. He also serves as Associate Fellow in the Russian and Eurasian Programme of the International Institute for Security Studies and a Visiting Professor at the UK Defence Academy.
The idea of the authoritarian citizen presents a conundrum for students of politics. Classical descriptions of autocracies see citizens as demobilized and controlled, and thus largely written out of the political equation. Increasingly, however, research has elucidated the ways that authoritarian leaders rule with the masses, rather than despite them. The idea that the power of a leader such as Vladimir Putin is co-constructed – that it is produced and reproduced simultaneously and continuously by rulers and ruled – only gets us so far, however, leaving unanswered important questions about how people interpret and navigate the political and social trade-offs inherent to life in authoritarianism, and why some people dissent. This discussion will begin to re-open some of these questions from the bottom up, asking how and why Russian citizens come to understand power the way they do, and whether we need to revisit our own notions of authoritarian citizenship as a result.
Catriona Kelly (University of Oxford)
Catriona Kelly is Professor of Russian at the University of Oxford and a Fellow of New College. She has published many books and articles on Russian history and culture, including St. Petersburg: Shadows of the Past (Yale University Press, 2014), which was shortlisted for the Pushkin Russian Book Prize. She is currently completing Soviet Art House, a study of the Lenfilm studio from the early 1960s to the 1980s.
Soviet cinema is universally regarded as one of the world’s great film traditions, but it is mainly the movies from the 1920s and the 1930s that are familiar to Western audiences. By and large, too, we know film history in terms of famous directors (from Eisenstein to Tarkovsky), but have little awareness of the studio culture that shaped film production. Catriona Kelly’s lecture, based on extensive work with Soviet archives and oral history, uses the history of one of the USSR’s most important studios, Lenfilm in Leningrad, to explore how studios as well as film artists had their own ‘handwriting’. Rather than simply making up a further line of bureaucratic obstruction, they provided film artists with material and psychological support, and were highly individual and in some respects successful working environments for a variety of artists, including set painters and costume designers as well as the famous names at the top of the credits. The lecture gives particular attention to the ways in which Lenfil’m nurtured (while also sometimes coercing and even bullying) young filmmakers in the Khrushchev and Brezhnev eras, a period at which the radical expansion of the film industry led to a mass recruitment drive and brought in new generations of young people whose views and ambitions were often very different from those of the established ‘masters’ who had dominated movie production in the Stalin era.